Op het Amsterdam University College (AUC) in Amsterdam is een week na Sinterklaas een tafelronde gehouden over racisme in het onderwijs. Daarbij waren studenten en docenten aanwezig van de twee Amsterdamse Universiteiten, VU en UvA , maar ook vertegenwoordigers van het super diverse studentenplatform Amsterdam United en artiest, dichter en activist Kno’Ledge Cesar.
Die laatste heeft een hartstochtelijk betoog gehouden over hoe institutionele racisme in het hoger onderwijs bij de wortel aangepakt moet worden, dus al in het basisonderwijs. De roundtable toonde nog maar eens dat racisme enorm leeft in de samenleving en dat het debat daaromheen op een emotionele en soms polariserende toon gevoerd wordt.
De ene kant van het racismedebat wordt gedomineerd door ontkenners. Die beweren krampachtig dat institutionele racisme een farce is, ondanks groeiend bewijs daarvoor. Racisme is, net als bijvoorbeeld sexisme, het gevolg van vooroordelen. En vooroordelen hebben wij allemaal, bewust of onbewust. Sterker, vooroordelen zijn een snelle en grove manier van onze hersenen om te kunnen overleven in een sociale omgeving. Claimen dat je niet bevooroordeeld bent, staat gelijk aan claimen dat je geen hersenen hebt. Een eerste en cruciale stap op weg naar een eerlijk racismedebat is het accepteren dat wij met zijn allen de facto bevooroordeeld zijn, dat racisme aan de orde van de dag is, en dat dit zijn weerslag heeft op een hele grote groep allochtonen in Nederland.
De andere kant van het racismedebat kenmerkt zich door verongelijkten. Zij reageren emotioneel op racisme in plaats van er mee om te gaan. Het betoog van Kno’Ledge Cesar is daar een voorbeeld van. Hoe goed en terecht zijn betoog ook was, het zet geen zoden aan de dijk zonder een bredere en meer zakelijke benadering van racisme. Racisme en andere vooroordelen moet je systematisch blootleggen en aanpakken. Het gebruik van allerlei meetgegevens helpt hier bij, denk aan onderzoeken over discriminatie bij sollicitaties. Dit vergroot niet alleen maar geloofwaardigheid, maar geeft ook nieuwe inzichten en helpt anderen met de neus op feiten drukken. Hierop gewezen reageerde Kno’Ledge Cesar gelukkig niet als een verongelijkte, maar zag het belang er van in en wilde er werk van maken.
Het debat tussen loyalisten en critici van het regime in Eritrea
Een ander debat in Nederland dat op het scherp van de snede gevoerd wordt, is het debat tussen loyalisten van het regime in Eritrea en critici van het bewind. De loyalisten houden krampachtig vast aan het idee dat Eritrea de parel is van Afrika ondanks alle economische tegenslagen en politieke tegenwerkingen van buurland Ethiopië en het Westen. De critici proberen juist de economische, politieke en humanitaire crisis in Eritrea bloot te leggen en aan te wijzen als reden voor de exodus van jongeren uit Eritrea. Daar waar in het racismedebat iedere kant een specifieke rol heeft, of ontkenner of verongelijkte dus, spelen de loyalisten in het Eritrese debat gewiekst twee rollen. Eerst speelden ze ontkenner, nu spelen ze de verongelijkte.
Meseret Bahlbi, de voorzitter van de Nederlandse jongerenafdeling van het regime in Eritrea (YPFDJ), ontkende eerder dit jaar dat het kommer en kwel is in Eritrea. Hij beweerde stelselmatig in de mainstream media dat de Eritrese influx in Nederland bestaat uit economische gelukzoekers, niet uit politieke of humanitaire vluchtelingen. De politieke en humanitaire argumenten die Eritreeërs gaven voor hun vlucht, deden er volgens hem niet toe, want die zijn nodig voor een verblijfsvergunning. Bahlbi verkocht gebakken lucht aan de mainstream media, want zijn beweringen berustten op propaganda en niet op feiten. In eerste instantie met succes, maar na onthullingen over zijn politieke motieven, kreeg hij koek van eigen deeg in diezelfde mainstream media. Bahlbi werd neergezet als ongeloofwaardig, en onlangs werd nog een opiniestuk van hem geretracteerd van joop.nl.
Nu laat Bahlbi zijn verloren stem horen op voorbeeld-allochtoon.nl, een platform voor empowerment van allochtonen. Het is aannemelijk dat veel lezers op dit platform sympathie hebben voor Bahlbi’s kritische mening over de mainstream media, vooral waar het gaat om framing van niet-westerse landen, initiatieven en personen. Maar denkt Bahlbi nu echt dat hij er mee weg komt om zonder goede onderbouwing hele grote groepen Eritreeërs in Nederland weg te zetten als economische gelukzoekers? Denkt hij dat het helpt te verwijzen naar een Deens rapport waarvan hij al enige tijd weet dat het wordt betwist, zelfs door de opstellers zelf? Heeft hij dan niets geleerd van de reacties op zijn onbezonnen uitingen in de media eerder dit jaar?
Eritrees paard van Troje in het racismedebat
Dat Bahlbi de huidige discourse rondom racisme in Nederland, en op voorbeeld-allochtoon.nl, aangrijpt om de mainstream media te ondermijnen, is beschamend. Hij marginaliseert zich als een verongelijkte, en neemt de Eritrese gemeenschap mee in zijn kielzog. Wat wil hij hiermee bereiken? Een bloeiende Eritrese gemeenschap in Nederland? Het aanwakkeren van het verongelijkten-gevoel onder Eritreeërs (en andere allochtonen) in Nederland? Die twee kunnen niet samen! Precies 20 jaar geleden bij de introductie van de Eritrese Studenten Unie zei ik tegen een verongelijkte: kritiek op anderen is zilver, kritiek op jezelf goud. Dat ben ik sinds dien blijven zeggen. Nu ook weer.
“kritiek op anderen is zilver, kritiek op jezelf goud”
In de afgelopen maanden heb ik een groot aantal Eritrese vluchtelingen mogen ontmoeten. Zij willen niets anders dan een zinvolle invulling geven aan hun leven. Velen van hen staan te popelen om zich te scholen. Het is een paradox dat, op een forum voor empowerment van allochtonen, Bahlbi over de ruggen van deze Eritreeërs uithaalt naar de media en andere criticasters. Twee vliegen in een klap moet hij gedacht hebben. Ik hoop dat allochtonen platformen geen paard van Troje worden voor verongelijkten zoals Bahlbi. Het siert voorbeeld-allochtoon.nl dat het mijn opiniestuk plaatst, en zich afvraagt of een allochtoon die hele groepen allochtonen kansen ontneemt op een beter bestaan, een voorbeeldallochtoon is. Het getuigt van zelfkritiek, net als bij Kno’Ledge Cesar.
Op de hoogte blijven van meer opinies? Like ons dan op facebook en volg ons op twitter.
