Met de lancering van het boek ‘Voorbeeld Allochtoon persoonlijk succes is een keuze’, moest ik deze week nog eens terugdenken aan het voorstel eerder dit jaar van oud PvdA Kamerleden Tunahan Kuzu en Selcuk Öztürk om de termen allochtoon en integratie af te schaffen. Het nut van integratie lijkt mij evident en derhalve niet ter discussie staande. Maar stel nou… Wat als de term allochtoon niet meer zou bestaan?
Worden mensen die we vandaag de dag ‘allochtoon’ noemen dan niet meer onevenredig vaak aangehouden bij politiecontroles? Verdwijnt daarmee de achterstand tot de arbeidsmarkt en alle taalachterstand? Wonen zij dan niet meer vaker gesegregeerd in achterstandswijken en worden zij dan niet meer geweigerd bij discotheken omdat zij geen ‘lid’ zijn?
Nee. Het afschaffen van de term allochtoon zal dit zeker niet teweegbrengen en lost volgens mij geen problemen op. Is het dan enkel retoriek waarmee de initiatiefnemers hun beweging ‘Denk’ onder de aandacht wilde brengen? Valt er dan helemaal niets te zeggen dat pleit voor dit voorstel? Natuurlijk wel; dat het labellen van mensen negatief effect kan hebben, is vanzelfsprekend. Ook uit onderzoeken komen negatieve effecten naar boven.
Uit bijvoorbeeld het promotieonderzoek ‘Integratie en uit de gratie?’ door Jurriaan Omlo, blijkt dat hoog opgeleide Marokkaanse jongeren het politieke debat over integratie als polariserend, stigmatiserend en onrechtvaardig ervaren. Dit is natuurlijk allemaal heel begrijpelijk; onderzoeksresultaten worden veelvuldig breed uitgemeten in de media, waarbij de opvallendste negatieve resultaten vaak zonder nuance of met een specifieke interpretatie (lees framing) prijken als krantenkop. Vervolgens worden die weer in opiniërende stukken, columns en binnen ander discours verder bediscussieerd. Dat dit stigmatisering in de hand werkt, lijkt mij logisch.
Zou het, dit in ogenschouw nemend, dan toch niet de moeite waard zijn te kijken naar alternatieven? Want die zijn er. Sociale klasse blijkt vaak een grotere voorspelbaarheid te hebben dan etniciteit en zou best vaker gebruikt kunnen worden als hoofdindeling bij onderzoek. Een ander alternatief is zelfidentificatie. Hierbij kan iedereen aangeven hoe zij gecategoriseerd wensen te worden. Per slot van rekening is elke denkbare indeling een sociale constructie, waarom dan niet aan mensen zelf over laten hoe deze vorm te geven? Of de term allochtoon vervangen met migrant. De term is concreet en eenduidig. Je bent een migrant als je elders geboren ben of niet, een dubbele lading ontbreekt, althans nu nog wel.
Kortom, voor het ‘afschaffen’ van de term allochtoon zijn redenen te bedenken. Echter wat we ook kiezen, oplossingen voor problemen liggen niet in formuleringen. Allochtoon, migrant of elke andere definitie kan en zal besmet worden en dan zijn we weer terug bij af. Het echte alternatief is niet ontkennen, afschaffen of het negatieve benadrukken. Het echte alternatief is het veranderen van de manier waarop (door een deel van de samenleving en media) gekeken wordt naar allochtonen. Zolang in ‘reguliere media’ de krantenkoppen ‘Aantal allochtone studenten op universiteiten stijgt explosief’, ‘Iraanse middelbare scholieren presteren beter dan hun autochtone medeleerlingen’ en ‘Allochtonen gaan vergrijzing tegen’, zeldzaam zijn en zolang deze krantenkoppen niet evenredig vaak als minder positieve berichten prijken op de voorpagina van onze landelijke kranten, zullen we dit tegenwicht elders moeten bieden zoals op platformen als deze. Net zolang tot een dergelijk voorstel tot afschaffen geen enkele discussie meer waardig is.
Meer opinies? Like ons dan op facebook en volg ons op twitter.
