Hasmik Matevosyan, 28 jaar, timmert momenteel hard aan de weg als ontwerpster en modeonderzoekster. De afgelopen jaren deed ze onderzoek naar duurzaamheid in de fashion industrie. Vorig jaar publiceerde Hasmik het eerste deel van het onderzoek in haar boek ‘Paradigm Shift in Fashion’.
Voor haar vernieuwende ideeën om de mode-industrie te verduurzamen, ontving zij in 2014 de ‘Radicale Vernieuwer van de Toekomst’ prijs van Vrij Nederland. Een titel die wordt toegekend aan mensen die met nieuwe ideeën de wereld willen verbeteren. Ook sprak zij als hoofdspreker op TEDx Maastricht.
Op dertienjarige leeftijd vluchtte Hasmik Matevosyan met haar ouders van Armenië naar Nederland. Haar moeder zag zij altijd met veel liefde kleding maken voor anderen, wat Hasmik op jonge leeftijd inspireerde om zelf de breinaalden op te pakken. Na haar opleiding ‘Design & Communications’ kreeg ze het advies om te solliciteren en snel een baan te vinden. Maar ze besloot een andere weg in te slaan en had daarbij een belangrijke missie: het radicaal veranderen van de fashion industrie!
Vraag & Antwoord
Waarom heb jij de ‘Radicale Vernieuwer van de Toekomst’ prijs van Vrij Nederland gewonnen?
“Ik heb een businessmodel en designsysteem ontwikkeld die gericht zijn op het voorkomen van overproductie in de fashion industrie. Op dit moment is er sprake van een overproductie van dertig procent. Dit komt doordat kleding verkeerd wordt ontworpen en daarom niet voldoet aan de eisen van de consument. Met het designmodel help ik favoriete kleding duurzaam te ontwerpen voor consumenten en om modemerken winstgevend te verduurzamen. Het businessmodel is gericht op het betaalbaar maken van kleding voor consumenten.”
Waar ligt de verantwoordelijkheid voor de consument?
“Zeventig procent van onze milieuvervuiling wordt veroorzaakt door de manier waarop kleding wordt verzorgd en weggegooid. Hier ligt voor de consument dus een verantwoordelijkheid. In Nederland wordt jaarlijks meer dan tweehonderd miljoen kilo textiel weggegooid, waarmee vervolgens niets wordt gedaan. Binnenkort start ik een platform waarop ik consumenten tips geef over kledingonderhoud en waarmee ik mensen een stem wil geven. Consumenten kunnen aangeven wat er in de mode ontbreekt of waarom bepaalde kledingstukken niet goed zijn. Op deze manier helpen zij overproductie te voorkomen.”
Wat zijn de reacties uit de fashion industrie op jouw ideeën?
“Ik ben bij verschillende merken langs geweest om mijn ideeën te presenteren. Die reageren allemaal enthousiast, omdat ik hen help om een probleem te voorkomen en tegelijkertijd om extra geld te creëren. Een deel van de opbrengst kunnen zij investeren in het verder verduurzamen van de productie, zoals milieuaspecten en het betalen van eerlijke lonen.”
Je bent een dappere weg ingeslagen, heb je hierover geen twijfels gehad?
“Toen ik afstudeerde zei men: ‘je moet gaan solliciteren. Je kunt zonder ervaring geen hele industrie veranderen’. Ik solliciteerde, maar werd door gebrek aan ervaring nergens aangenomen. Totdat ik op een dag een ondernemersevent bezocht, waar ik erg werd geïnspireerd. Toen dacht ik: ‘ik ga stoppen met het volgen van adviezen. Ik heb onderzoek gedaan, een visie en een systeem bedacht waarmee de mode-industrie volledig kan verbeteren. In plaats van het opzetten van een eigen klein merk, kan ik impact maken door mijn plannen met de hele industrie te delen’.”
Een eigen boek, TEDx en een belangrijke prijs; wat is jouw volgende mijlpaal?
“Er zijn verschillende mijlpalen. Vorig jaar heb ik mijn eerste boek uitgegeven en op dit moment ben ik bezig met mijn tweede project; een gratis videocursus voor modemerken. Hierin wordt uitgelegd hoe het designsysteem en businessmodel werken en hoe zij deze kunnen toepassen op hun eigen merk. Een derde mijlpaal zal zijn wanneer ik mijn eigen retail-gebouw heb, bestaande uit al die merken. En ten slotte; de vierde mijlpaal is bereikt wanneer de hele industrie veranderd is!”
Dat is een mooie ambitie. Is die op korte termijn haalbaar?
“Ik ben voorzichtig, maar ik weet zeker dat ik grote veranderingen gedurende mijn levensjaar kan doorvoeren. En dat ik de moderne slavernij die nu plaatsvindt in de mode-industrie, radicaal kan helpen terug te dringen.”
Dit lijkt mij allemaal een heel spannend proces..
“Het schrijven van mijn eerste boek vond ik inderdaad erg spannend! Omdat ik toen net de ‘Radicale 
Vernieuwers” prijs had gewonnen, voelde ik veel druk. Maar een vriendin zei: ‘jouw idee is groter dan jezelf en je onzekerheden. Je moet het gewoon schrijven en het de wereld in sturen’. Tijdens mijn boeklancering in Amsterdam kreeg ik veel vragen in de trant van ‘dus jij denkt even het allemaal te kunnen gaan veranderen?’ Maar dat is niet erg; als mensen je aanvallen met zo’n vraag, betekent het dat ze het wel belangrijk vinden. Bovendien door het beantwoorden van hun vragen vond ik meer oplossingen voor hetgeen waarmee ik nu mee bezig ben.”
Welk advies zou je de lezers van Voorbeeld Allochtoon willen meegeven?
Toen ik een asielzoeker was kon ik na mijn VWO niet meteen verder studeren, omdat ik niet de juiste papieren had. Dat tussenjaar heb ik gebruikt door mijzelf verder te ontwikkelen; ik bestelde een thuisstudie van de NHA. Kortom, zelfs wanneer je denkt in een hulpeloze situatie te zitten kun je onderzoeken wat voor jou de mogelijkheden zijn. Ook al heb je geen geld of andere middelen, je hebt wel tijd. En tijd kun je nuttig besteden.
