“Eerder was ik nooit tegen Zwarte Piet”

In de afgelopen tijd en na alle ophef over Zwarte Piet, heb ik me nog steeds geen mening weten te vormen over deze karikatuur. Ik heb één keer als tiener een realisatie gehad van wat hij moest voorstellen en dat stak een beetje, maar ik heb verder nooit de behoefte gevoeld om er ophef over te maken. De grootste reden daarvoor is, denk ik, dat mijn ‘zwarte ouders’ dit kinderfeest gewoon met ons vierden.

Als er iemand van de black awareness is, is het mijn vader wel. Toch heeft hij zich nooit negatief geuit over Zwarte Piet. Zelfs niet toen ik hem een paar maanden geleden vroeg wat hij van de Zwarte Piet discussie vond. Hij had zelf zoiets van dat hij zich met belangrijkere dingen bezig hield. Ik heb hetzelfde. Ik vind het interessant om het te volgen, maar ik voel me niet geroepen om er actief iets mee te doen. Ik ben niet per se een voorstander noch een tegenstander. Toch ben ik me de afgelopen tijd wel erg dubbel gaan voelen. Dit komt meer door hoe de Nederlandse samenleving ermee omgaat dan door de karikatuur zelf. Hoe mensen het vertikken om naar elkaar te luisteren, hoe de pijn van medeburgers gebagatelliseerd wordt en hoe politici, die zogenaamd dit land moeten runnen, gewoon ‘ach’ roepen en weglopen zodra verslaggevers erover beginnen. Daarbij kreeg ik echt een gevoel van ‘oké, dus dit is het land waarin ik leef’. Ik dacht dat burgers hier wat te zeggen hadden, dat zodra er maatschappelijke problemen zijn, ze gehoord en opgelost worden. En de mensen die dit land zogenaamd moeten runnen, vinden deze groep maar zeuren?

O Nederland, jij koppig land
De koppigheid, de starheid, het maar blijven vasthouden aan die karikatuur. Ik heb die nieuwe Zwarte Piet gezien. Ik, als niet-activist, had zelf ook zoiets van wow, ze blijven maar zoveel mogelijk vasthouden aan die traditie en die bruine huidskleur. Zoveel mogelijk bij het oude blijven want stel je voor zeg dat hij heel anders zou worden. Is dit de oplossing? Hij is nagenoeg hetzelfde gebleven. Glad haar in plaats van kroeshaar? Ehm, ik ben zelf van Afro-Surinaamse afkomst met glad haar, dus die haarverandering zegt helemaal niks. Ik heb hier en daar ook een aantal reacties gelezen dat Zwarte Piet nu een Hindoestaan is. Roti Piet, wordt er hier en daar gegrapt. Wat het ook is, zolang hij maar een bruine huidskleur heeft. O Nederland, jij koppig land.

Micro agressie 
Een aantal weken terug woonde ik een masterclass over micro-agressie, georganiseerd door de New Urban Collective en Amsterdam United. Deze masterclass heeft me sindsdien ook erg aan het denken gezet. Micro-agressie is wanneer iemand opmerkingen naar een ander maakt die onbedoeld kwetsend zijn. Dit kunnen stereotyperende uitspraken, grappen of vragen zijn, zoals ‘wat spreek je goed Nederlands’ of ‘waar kom je echt vandaan’?

De masterclasss was een openbaring! Ik heb ook zeker micro-agressie ervaren in mijn leven, ik kon het alleen nooit benoemen. Ik heb al helemaal nooit geweten hoe ik erop moest reageren. Als iemand leuk wilde doen over mijn huidskleur of Surinaamse afkomst, moffelde ik het maar een beetje weg. Confrontatie uit de weg gaan, geen gedoe willen. Als ik er tegenin ga dan wordt het alleen maar drama. Ik verkies de makkelijke weg, zeg niks, doe niks en laat het aan me voorbij gaan. Struisvogelpolitiek, mijn kop in het zand steken. Als ik het niet zag of er geen aandacht aan besteedde, dan was het er ook niet. Wat tijdens de masterclass aan bod kwam, was dat mensen die er dagelijks mee te maken krijgen, jaar in jaar uit, op den duur een burn-out krijgen. Het is namelijk nogal wat om je weerbaar te maken. Als je het voor jezelf opneemt en zegt dat je het niet leuk vindt, dan word je bestempeld als gevoelig, een zeikerd (ik zie een link naar het Zwarte Piet verhaal), maar als je niks zegt, ben jij degene die ermee zit. Het gaat vreten en op den duur…nou ja, laat ik het maar simpel houden door te zeggen dat het niet goed is voor je gezondheid.

Persoonlijk
Ik heb persoonlijk nooit echt onder micro-agressie geleden. Het is op sommige momenten hooguit vermoeiend om uit te leggen wat je achtergrond is en standaard dezelfde reacties te krijgen. “Surinaams? Maar hoe heb je zulk glad haar dan? Ben je echt helemaal Surinaams? Weet je het zeker?” Aan de andere kant heb ik gemerkt hoeveel onwetendheid er bij mensen heerst, dus als ze oprecht iets vragen, vind ik het niet zo heel erg om daar antwoord op te geven. Wanneer iemand je echter iets vraagt, je antwoord geeft en die persoon het dan alsnog beter weet, dan word ik wrevelig. Waarom vraag je het dan?

De echte vervelende opmerkingen liet ik maar een beetje aan me voorbijgaan, maar het is ook niet voorgekomen dat ik er later mee heb gezeten. Ik heb namelijk een keer geleerd dat je zelf ook een rol speelt in discriminatie. Mensen kunnen je alleen discrimineren als je ze toelaat. Eerlijk is eerlijk, ik kan niet zeggen dat ik hele heftige dingen heb meegemaakt. Het blijft toch wel bij die onderhuidse steken. En als ik heel eerlijk mag zijn, heb ik die meer gekregen van mijn eigen ‘volk’ dan van Nederlanders. Maar bij beide groepen is het gezeik; dan ben je te Nederlands voor Surinamers, en te Surinaams voor Nederlanders.

Nederland moet nog groeien
Mij maakt het niet zoveel uit. Ik weet voor mezelf wie ik ben, hoe ik me voel en waar ik vandaan kom. Nu is het alleen nog een kwestie van een standpunt innemen. Me zo langzamerhand steeds meer uiten over deze maatschappelijke kwesties want het gaat ons allemaal aan. Ik vind het ook belangrijk dat we met zijn allen bewuster worden en ik heb in de afgelopen tijd ook veel punten gezien waarop Nederland nog kan groeien. Mocht ik zelf ooit kinderen krijgen, zal ik ze het Sinterklaasfeest absoluut niet ontzeggen, vooral omdat ik er zelf ook veel plezier aan heb beleefd. Maar misschien is het tijd om verder te gaan. Koesteren hoe het in mijn tijd was, maar me klaarmaken voor een nieuwe generatie.

Ik zal mijn kinderen namelijk wel eerlijk vertellen over de heisa omtrent Zwarte Piet. Ergens denk ik dat door de ophef van de laatste tijd, de lol er sowieso al van af is. Maar dat geeft niet. Zo creatief als ik ben, verzin ik vast wel een leuk alternatief.